عصب‌کشی دندان: چرا ضروری است و چگونه انجام می‌شود؟
درمان عصب‌کشی دندان یا همان درمان ریشه یکی از روش‌های ضروری در دندانپزشکی است که به منظور حفظ دندان‌های آسیب‌دیده یا عفونی شده انجام می‌شود. این درمان به‌ویژه زمانی توصیه می‌شود که دندان دچار پوسیدگی شدید یا آسیب‌های فیزیکی شده و به بافت‌های داخلی خود، از جمله عصب، آسیب وارد کرده باشد. هدف از این روش درمانی، حذف عفونت و جلوگیری از گسترش آن به سایر بخش‌های دهان است تا از کشیدن دندان جلوگیری شده و دندان برای مدت بیشتری در دهان حفظ شود. در این مقاله از مجله دندانپزشکی ارتوبلاگ، به‌طور مفصل به دلایل انجام عصب‌کشی دندان، مراحل آن، مزایا، مراقبت‌های پس از درمان، و خطرات احتمالی این روش خواهیم پرداخت.
چرا عصب‌کشی دندان ضروری است؟
عصب‌کشی دندان زمانی ضروری می‌شود که پوسیدگی دندان به عمق ریشه رسیده و به عصب دندان آسیب وارد کند. در این حالت، به دلیل تجمع باکتری‌ها و عفونت در داخل دندان، بیمار دچار درد شدید می‌شود و ممکن است التهاب و تورم در اطراف دندان ایجاد گردد. درمان این وضعیت بدون عصب‌کشی معمولاً امکان‌پذیر نیست.
عوامل مختلفی که باعث آسیب به عصب دندان می شوند
پوسیدگی شدید دندان: زمانی که پوسیدگی دندان به لایه‌های عمیق‌تر دندان، یعنی به نزدیک یا داخل ریشه، برسد، به بافت عصب آسیب وارد می‌شود. در این شرایط، درمان عصب‌کشی به‌منظور از بین بردن عفونت و جلوگیری از انتشار آن به سایر بخش‌های دهان ضروری است.
ضربه یا آسیب فیزیکی به دندان: در صورتی که دندان تحت فشار یا ضربه قرار گیرد، ممکن است عصب دندان آسیب ببیند و نیاز به درمان ریشه پیدا کند. این آسیب‌ها می‌توانند شامل شکستگی یا ترک خوردگی دندان باشند که در آن‌ها، دندان ممکن است عفونی یا دردناک شود.
عفونت دندان: گاهی اوقات، باکتری‌ها می‌توانند به ریشه دندان نفوذ کنند و باعث عفونت شوند. این وضعیت منجر به درد و تورم لثه می‌شود که در صورت عدم درمان به موقع، می‌تواند منجر به تشکیل آبسه و مشکلات جدی‌تری شود.
درد شدید و مداوم: اگر درد دندان پس از درمان‌های معمول مانند پر کردن دندان ادامه یابد و در طول زمان شدت پیدا کند، این علامت معمولاً به این معناست که عصب دندان آسیب‌دیده است و نیاز به عصب‌کشی دارد.
مراحل انجام عصب‌کشی دندان
درمان عصب‌کشی دندان معمولاً در چند مرحله انجام می‌شود. این درمان ممکن است در یک جلسه یا چند جلسه مختلف بسته به شرایط دندان بیمار انجام شود. مراحل اصلی درمان عصب‌کشی عبارتند از:
1. بی‌حسی موضعی
قبل از آغاز درمان، دندانپزشک ناحیه اطراف دندان را بی‌حس می‌کند تا بیمار هیچ دردی در طول درمان احساس نکند. این مرحله ضروری است زیرا عصب‌کشی ممکن است باعث تحریک و درد در ناحیه دندان شود.
2. حذف بافت‌های عفونی
در این مرحله، دندانپزشک یا متخصص عصب کشی دندان با استفاده از ابزار مخصوص، بافت‌های آسیب‌دیده و عفونی در داخل دندان (شامل عصب و رگ‌های خونی) را حذف می‌کند. این فرآیند نیاز به دقت زیادی دارد تا از آسیب به بخش‌های سالم دندان جلوگیری شود.
3. تمیز کردن کانال‌های ریشه
پس از حذف بافت‌های آسیب‌دیده، کانال‌های ریشه دندان(Root Canal) به‌طور دقیق و کامل تمیز می‌شوند تا هیچ گونه باقی‌مانده از باکتری‌ها یا مواد آلوده در آن‌ها باقی نماند. این مرحله ممکن است با استفاده از مواد ضدعفونی‌کننده برای اطمینان از پاکسازی کامل انجام شود.
4. پر کردن کانال‌های ریشه
پس از تمیز شدن کانال‌ها، دندانپزشک آن‌ها را با ماده‌ای خاص به نام گوتاپرکا پر می‌کند تا از عفونت‌های بیشتر جلوگیری شود. این پرکردگی معمولاً برای مدت طولانی حفظ می‌شود و از آسیب‌های آینده جلوگیری می‌کند.
5. ترمیم دندان
در پایان درمان، دندان باید ترمیم شود. اگر دندان نیاز به تقویت بیشتر داشته باشد، دندانپزشک ممکن است از روکش استفاده کند تا دندان دوباره استحکام پیدا کند. این مرحله معمولاً برای دندان‌های خلفی که فشار بیشتری در حین جویدن دارند ضروری است.
مزایای عصب‌کشی دندان
عصب‌کشی دندان علاوه بر رفع درد و عفونت، مزایای زیادی دارد که شامل موارد زیر است:
حفظ دندان طبیعی: یکی از بزرگ‌ترین مزایای عصب‌کشی، حفظ دندان طبیعی است. در صورت عدم درمان، دندان آسیب‌دیده باید کشیده شود. درمان ریشه این امکان را فراهم می‌آورد که دندان آسیب‌دیده برای مدت طولانی‌تر در دهان باقی بماند.
کاهش درد و التهاب: درمان ریشه به‌طور مؤثر درد ناشی از عفونت را کاهش می‌دهد و التهاب را برطرف می‌کند.
جلوگیری از گسترش عفونت: اگر عفونت درمان نشود، ممکن است به دیگر بخش‌های دهان و فک سرایت کند. عصب‌کشی این امکان را فراهم می‌آورد که عفونت کنترل شده و از گسترش آن جلوگیری شود.
جلوگیری از نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر: در صورتی که عصب‌کشی انجام نشود، ممکن است دندانپزشک مجبور به کشیدن دندان یا انجام جراحی‌های پیچیده‌تری برای درمان عفونت شود.
مراقبت‌های بعد از عصب‌کشی دندان
پس از انجام درمان عصب‌کشی، باید مراقبت‌های خاصی انجام شود تا فرآیند بهبودی به‌خوبی طی شود:
پرهیز از خوردن غذاهای سفت یا چسبنده: بعد از انجام درمان، از خوردن غذاهایی که فشار زیادی به دندان وارد می‌کنند، خودداری کنید.
استراحت و مراقبت از دندان: از گاز گرفتن یا جویدن غذاهای سخت با دندان‌های درمان شده خودداری کنید تا دندان تحت فشار قرار نگیرد.
استفاده از داروهای تجویزی: در صورتی که دندانپزشک دارویی برای کاهش درد یا التهاب تجویز کرده باشد، باید آن را طبق دستور مصرف کنید.
مراجعه به دندانپزشک: بررسی وضعیت دندان در جلسات بعدی برای اطمینان از بهبودی کامل و جلوگیری از عوارض احتمالی ضروری است.
عوارض احتمالی عصب‌کشی دندان
اگرچه عصب‌کشی دندان به‌طور کلی یک روش ایمن است، اما در برخی موارد ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد:
درد پس از درمان: درد و حساسیت پس از عصب‌کشی ممکن است طبیعی باشد، اما اگر درد شدید یا طولانی مدت باشد، باید به دندانپزشک مراجعه کنید.
عفونت مجدد: در صورتی که فرآیند درمان به‌طور کامل انجام نشود یا به‌درستی پاکسازی نشود، احتمال عفونت مجدد وجود دارد.
شکستگی دندان: در برخی موارد، دندان ممکن است پس از درمان ضعیف شود و نیاز به روکش پیدا کند تا از شکستگی آن جلوگیری شود.
هزینه عصب کشی دندان
هزینه عصب‌کشی دندان بسته به چند عامل متفاوت است که از جمله آن‌ها می‌توان به موقعیت جغرافیایی کلینیک، نوع دندان (دندان‌های جلو یا عقب) و میزان پیچیدگی درمان اشاره کرد. به‌طور کلی، هزینه عصب‌کشی دندان در سال 1403 در ایران معمولاً بین 2 تا 7 میلیون تومان متغیر است. این هزینه ممکن است برای دندان‌های جلویی یا ساده‌تر کمتر باشد و برای دندان‌های عقب و پیچیده‌تر بیشتر شود. همچنین در صورتی که دندان نیاز به روکش داشته باشد، هزینه درمان به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. همچنین بیمه‌ها ممکن است بخشی از هزینه‌های درمان را پوشش دهند، اما میزان پوشش بسته به نوع بیمه و شرایط آن متغیر است.
عمر دندان عصب کشی شده
عمر دندان عصب‌کشی شده بستگی به مراقبت‌های بعد از درمان و وضعیت کلی دندان دارد. در صورتی که درمان به‌درستی انجام شود و دندان به‌خوبی ترمیم گردد، دندان عصب‌کشی شده می‌تواند برای چندین سال، حتی تا 10 سال یا بیشتر، بدون مشکل باقی بماند. با این حال، دندان پس از عصب‌کشی ممکن است نسبت به دندان‌های طبیعی آسیب‌پذیرتر شود، زیرا بدون عصب و بافت زنده، ممکن است شکننده‌تر گردد. بنابراین، استفاده از روکش یا تاج دندان برای افزایش استحکام و محافظت از آن توصیه می‌شود. همچنین، رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک می‌تواند به حفظ طول عمر دندان عصب‌کشی شده کمک کند.
نتیجه‌گیری
عصب‌کشی دندان یکی از روش‌های مؤثر برای حفظ دندان‌های آسیب‌دیده است که به‌ویژه زمانی که پوسیدگی به عمق دندان رسیده یا دندان دچار عفونت شده باشد، ضروری است. این روش درمانی به کاهش درد و التهاب، جلوگیری از گسترش عفونت، و حفظ دندان طبیعی کمک می‌کند. مراقبت‌های پس از درمان و رعایت بهداشت دهان و دندان می‌تواند به بهبودی سریع‌تر کمک کند و از بروز مشکلات بعدی جلوگیری کند. در نهایت، با انجام عصب‌کشی، می‌توان دندان آسیب‌دیده را نجات داد و از درمان‌های پیچیده‌تر و کشیدن دندان جلوگیری کرد.
علت انکیلوز دندان چیست؟ علائم، تشخیص و درمان
