ارتودنسی ثابت و متحرک | تفاوت های ارتودنسی ثابت و متحرک

در ابتدای این مقاله توضیحات مختصری در مورد درمان ارتودنسی و  هدف از انجام آن ارائه می دهیم و با ذکر انواع درمان های ارتودنسی به بررسی فرق بین ارتودنسی ثابت و متحرک می پردازیم. همچنین نقاط قوت و ضعف احتمالی در هر یک از این روش ها را بررسی خواهیم کرد.

ارتودنسی و هدف از انجام آن

ارتودنسی شاخه ای از تخصص دندانپزشکی و درمانی برای صاف و مرتب کردن دندان هاست؛ تا آنها به صورت منظم و در یک ردیف قرار بگیرند؛ در اینصورت علاوه بر بهبود ظاهری دندان ها، در وضعیت بهداشت دندان ها هم تأثیر بسزایی خواهد داشت.

انجام درمان ارتودنسی، موجب تغییر در نحوه قرارگیری فک بالا و پایین روی یکدیگر و همچنین حالت قرارگیری لب ها روی همدیگر می شود که در نهایت منجر به زیبایی صورت، جویده شدن بهتر غذا و بهبود اختلالات گفتاری خواهد شد.

در صورتی که درمان ارتودنسی در سنین پایین تر انجام شود، نتیجه بهتر، سریع تر و با هزینه کمتری حاصل خواهد شد. پس والدین باید دقت لازم را نسبت به این گونه مشکلات داشته باشند و پس از اتمام هفت سالگی و رشد دندان های دائمی کودک خود در صورت مشاهده مشکلات در ظاهر دندان ها و نحوه قرار گیری فک به متخصص ارتودنسی مراجعه نمایند.

ارتودنسی ثابت و متحرک چیست؟

روش های انجام ارتودنسی با توجه به تجهیزاتی که برای انجام آن استفاده می شود و امکان تحرک و خارج کردن از دهان به دو دسته ارتودنسی ثابت و متحرک تقسیم بندی می شوند:

ارتودنسی ثابت

ارتودنسی ثابت شامل درمان هایی از ارتودنسی است که برای اصلاح تراز دندان ها از تجهیزات ثابت استفاده می شود. در این روش بریس ها (از جمله ابزارهای ارتودنسی هستند که برای اصلاح موقعیت قرار گرفتن دندان ها به کار می روند) و سایر ابزارهای استفاده شده، ثابت هستند و در طول دوره درمان امکان جابجایی و خارج کردن از دهان را ندارند. ارتودنسی ثابت شامل چهار نوع معمول زیر است.

• بریس فلزی

بریس های فلزی رایج ترین نوع بریس های ثابت هستند و از جنس فولاد ضد زنگ ساخته می شوند و در تراز و صاف کردن دندان ها بسیار کاربرد دارند.

• بریس سرامیکی

این بریس ها، بریس های سرامیک شفاف هستند و به همین دلیل نسبت به بریس های فلزی کمتر جلب توجه می کنند. این بریس ها به دلیل شکننده بودن نیاز به مراقبت بیشتری دارند.

• بریس دیمون

بریس دیمون مشابه بریس فلزی است با این تفاوت که نیازی به الاستیک ندارد؛ در نتیجه نیاز کمتری به تنظیمات و مراجعه به متخصص ارتودنسی دارد و همچنین به دلیل عدم وجود کش ها وضعیت سلامت دندان ها هم بهتر خواهد بود.

• بریس لینگوال یا بریس پشت دندانی

این بریس ها در پشت دندان ها قرار می گیرند و به همین دلیل، در زمان لبخند زدن قابل مشاهده نیستند. این بریس ها با توجه به شکل دندان ها برای هر فرد ساخته شده و بیشتر توسط بزرگسالان استفاده می شود.

ارتودنسی متحرک

در ارتودنسی متحرک از ابزارهایی استفاده می‌شود که امکان خارج کردن آن ها از دهان در زمان غذا خوردن و مسواک زدن پس از آن وجود دارد. این روش درمان ارتودنسی معمولا در مواردی که نیاز به اصلاح جزئی دندان دارند و همچنین بعد از ارتودنسی ثابت برای جلوگیری از بازگشت دندان به حالت اولیه کاربرد دارد.

انواع ارتودنسی متحرک با توجه به کارایی و تجهیزات مورد استفاده عبارتند از:

• پلاک هاولی

جهت برطرف کردن جلو آمدگی دندان های قدامی فک بالا کاربرد دارد.

• پلاک فانکشنال

در حالت هایی کاربرد دارد که فک بالایی نسبت به فک پایینی جلوتر باشد.

• ارتودنسی نامرئی

از جنس پلاستیک های شفافی هستند که باید بر اساس دندان های هر فرد ساخته شوند.

مزایا و معایب ارتودنسی ثابت

نقاط قوت ارتودنسی ثابت

• ارتودنسی ثابت برای درمان بیشتر مشکلات دندان حتی موارد شدیدتر کاربرد دارد.
• از ارتودنسی ثابت در هر محدوده سنی می توان استفاده کرد.
• در ارتودنسی ثابت به دلیل ثابت بودن پلاک های نگهدارنده احتمال گم شدن وجود ندارد.
• هزینه درمان با ارتودنسی ثابت کمتر است.
• در ارتودنسی ثابت احتمال بازگشت دندان ها به حالت قبل کمتر خواهد بود.

نقاط ضعف ارتودنسی ثابت

• در ارتودنسی ثابت مراقبت و تمیز کردن دندان ها با توجه به این که جسم خارجی روی آن ها قرار دارد، دشوارتر خواهد بود.
• در ارتودنسی ثابت، مراقبت از ابزارهای ارتودنسی نیز بسیار اهمیت دارد؛ زیرا در صورت مراقبت ناصحیح، امکان تجمع باکتری و عفونت وجود دارد.
• در برخی موارد، ارتودنسی ثابت به دلیل مشخص بودن بریس ها ممکن است باعث ایجاد ظاهر نازیبا شود.
• در ارتودنسی ثابت، اگر تجهیزات در موقعیت خود شل شوند، ممکن است به بافت های نرم دهان و لثه آسیب وارد شود.
• در صورت استفاده از ارتودنسی ثابت، از مصرف غذاهای سفت مانند پاپ کورن، شیرینی جات چسبناک، یخ و … اکیدا خودداری نمایید؛ زیرا ممکن است موجب آسیب به بریس ها شود.
• در ارتودنسی ثابت ممکن است در گفتار، اختلال ایجاد شود.

مزایا و معایب ارتودنسی متحرک

 نقاط قوت ارتودنسی متحرک

• در ارتودنسی متحرک می توانید ابزار ارتودنسی را در زمان غذا خوردن از دهان خارج کرده و پس از مسواک زدن دوباره در جای خود قرار دهید.
• در ارتودنسی متحرک مسواک زدن دندان ها بسیار ساده تر خواهد بود و احتمال پوسیدگی دندان ها کمتر خواهد شد.

• در ارتودنسی متحرک تجهیزات آسیبی به دهان وارد نخواهند کرد.
• ارتودنسی نامرئی به دلیل این که در زمان صحبت کردن قابل مشاهده نیست، بسیار مورد استقبال بزرگسالان قرار گرفته است.

نقاط ضعف ارتودنسی متحرک

• ارتودنسی متحرک تنها در موارد جزئی اصلاح تراز دندان ها کاربرد دارد.
• ارتودنسی متحرک در مواردی که نیاز به حرکت جداگانه چندین دندان هست کارایی نخواهد داشت.
• در ارتودنسی متحرک هزینه درمان بالاتر است.
• در ارتودنسی متحرک به دلیل امکان خارج کردن پلاک ها احتمال گم شدن نیز وجود دارد.
• کسب نتیجه مطلوب در ارتودنسی متحرک به عملکرد بیمار وابسته است. به این دلیل که باید دقت شود تا تنها در مواقع غذا خوردن و مسواک زدن ابزار ارتودنسی را از دهان خارج کنند.
• ارتودنسی متحرک در گفتار تأثیر می گذارد.
• تحمل کردن ابزار ارتودنسی بر روی فک پایین دشوار است.