زخم دهان چیست؟ انواع زخم دهان و درمان خانگی آن

زخم دهان یکی از مشکلات رایجی است که می ‌تواند به افراد در طول دوران مختلف زندگی آسیب بزند. علل متعددی می‌ تواند منجر به ایجاد انواع مختلف زخم‌ دهان، زخم سقف دهان، زخم‌ گلو و حتی زخم دهان در کودکان شود. راه‌ های درمان مختلفی وجود دارد که می ‌تواند به از بین بردن زخم دهان کمک کند. در ادامه، انوع‌ مختلف زخم‌ دهان، علل ایجاد زخم‌های دهان و گلو، و راه‌های مختلف درمان آنها را با هم مورد بررسی قرار خواهیم داد. با ما همراه باشید.

علت زخم دهان چیست؟

علت دقیق ایجاد زخم‌های دهان هنوز به طور کامل مشخص نشده است و این عوامل می‌ توانند از شخصی به شخص دیگر متفاوت باشند. با این حال، عوامل متعددی وجود دارند که می ‌توانند احتمال ایجاد زخم‌ دهان و زبان را افزایش دهند. این عوامل شامل موارد زیر می ‌شوند:

• مصرف مواد غذایی حاوی اسید یا ادویه‌ های تند
• آسیب به زبان یا داخل گونه به دلیل گاز گرفتن
• زخم دهان بعد از ارتودنسی، استفاده از دندان ‌های مصنوعی نامناسب یا دستگاه‌ های دیگری که ممکن است به دهان و لثه آسیب برسانند
• پر کردن دندان
• استرس یا اضطراب
• تغییرات هورمونی در دوران بارداری، بلوغ و یائسگی
• مصرف برخی داروها از جمله بتا بلوکرها و مسکن‌ها
• عوامل ژنتیکی
• برخی افراد ممکن است به دلیل وضعیت‌های پزشکی خاص یا کمبود تغذیه دچار زخم دهان و گلو شوند. شرایطی مانند بیماری سلیاک یا کرون، کمبود ویتامین B12 یا کمبود آهن و ضعف سیستم ایمنی ممکن است باعث ایجاد زخم‌ دهان شوند.

انواع زخم دهان

زخم دهان انواع مختلفی دارد که در زیر به آنها اشاره می کنیم:

آفت دهان

هر فرد در طول عمر خود حداقل یک ‌بار تجربه آفت دهانی را داشته است. آفت‌ها نوعی زخم دهان هستند که به شکل ضایعات کوچک اما دردناکی در دهان یا روی لثه شکل می ‌گیرند. این آفت‌ها می‌توانند تکلم، خوردن غذا و نوشیدن را برای افراد دشوار کنند. خانم‌ ها، نوجوانان و افرادی با سابقه خانوادگی، بیشتر در معرض ابتلا به این نوع زخم‌ ها قرار دارند. آفت‌های دهانی معمولا در مدت زمان ۱ تا ۲ هفته بهبود می ‌یابند و به درمان پزشکی نیاز ندارند.

برفک دهان

برفک دهان یک نوع عفونت قارچی است که بیشتر در کودکان و افراد سالمند دیده می ‌شود. با این حال، افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، از آنتی ‌بیوتیک استفاده می ‌کنند، دچار بیماری دیابت هستند یا از داروهای کورتیکواستروئیدی استفاده می‌ کنند، نیز در خطر ابتلا به این نوع زخم دهان قرار دارند.

برفک‌ها به صورت برجستگی ‌های سفید و دردناک روی زبان، لثه‌ ها، داخل گونه‌ ها و لوزه‌ ها ظاهر می‌ شوند. این برفک‌ ها در برخی موارد می ‌توانند حس چشایی فرد را موقتا تغییر دهند.

تبخال

 یکی از رایج ‌ترین نوع زخم‌ های دهانی، تبخال است. تبخال به دلیل عفونت ایجاد شده توسط ویروس هرپس سیمپلکس، بر روی لب‌ ها، لثه‌ ها، سقف دهان، زبان و داخل گونه‌ها شکل می‌ گیرد.

بعضی از افراد با تشکیل تبخال، علائمی مانند تب و درد عضلانی تجربه می‌ کنند. تبخال معمولا مسری است و با لمس بزاق یا پوست آلوده به ویروس انتقال می یابد.

لکوپلاکی

لکوپلاکی می تواند به دلیل وجود دندان ‌های تیز یا شکسته، عدم همسانی دندان‌ ها و حتی وجود بریس ‌های ارتودنسی با سیم‌ های بیرون‌ زده ایجاد شوند.

لکوپلاکی در واقع نوعی واکنش به تحریک‌ های آزاردهنده است و اصولا به صورت برجستگی‌ های سفید و بدون درد ظاهر می‌ شود. البته در برخی موارد، لکوپلاکی می‌ تواند حالت پیش ‌سرطانی داشته باشد.

زبان جغرافیایی

زبان جغرافیایی به وضعیتی گفته می‌شود که بخش‌ هایی از زبان دچار برآمدگی می‌ شوند و شکل نقشه ‌ای به خود می ‌گیرند. این لکه‌ ها ممکن است الگو و شکل خود را تغییر دهند، اما به طور کلی، زبان جغرافیایی بی ‌ضرر است و مشکلی در سلامتی فرد ایجاد نمی‌کند.

لیکن پلان

لیکن پلان یکی از راش ‌های نادر است که روی زبان یا داخل گونه به شکل پلاک‌ های سفید مشبک یا برآمدگی‌ های قرمز براق ظاهر می‌ شود. علت لیکن پلان مشخص نیست و در صورتی که علائم زخم یا درد ایجاد نکند، نیازی به درمان ندارد.

درمان خانگی زخم دهان

انواع زخم‌ های دهانی، زبان و داخل گونه در اکثر موارد به دلیل آسیب‌ های محدود یا عفونت‌ های ویروسی و قارچی شکل می‌ گیرند. به طور کلی، برای درمان انواع زخم‌ دهان نیازی به اقدامات پزشکی فوری نیست، اما ممکن است دارای درد و ناراحتی باشند. البته، برخی موارد نیاز به مشاوره پزشکی و درمان خانگی دارند که در ادامه به معرفی روش های درمان خانگی زخم دهان می پردازیم.

برای درمان زخم‌ دهان و زبان در خانه، می‌ توان از مسواک‌ های نرم استفاده کرد، نخ دندان‌ کشی را به طور ملایم ‌تر انجام داد و در زمان خواب از گارد دهان استفاده کرد تا بافت‌ های نرم اطراف دندان ‌ها مورد حفاظت قرار گیرند.

در صورت داشتن زخم‌ های ناشی از آفت یا بریدگی، تا زمان بهبود کامل از مصرف غذاهای داغ، سفت و اسیدی خودداری کنید. همچنین با شستشو با آب نمک، مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و آسپرین و قرار دادن کمپرس یخ در محل زخم، می ‌توان به بهبود درد این نوع زخم‌ های دهانی کمک کرد. استفاده از پمادهای ویژه تبخال و آفت نیز ممکن است در تسریع درمان این نوع زخم‌ها موثر باشد.

استفاده از دهانشویه ‌ای که شامل استروئید دگزامتازون است به روند بهبودی زخم دهان کمک می کند. همچنین برخی از محصولات درمانی موضعی مانند پماد، ژل، خمیر یا مایع می ‌توانند در درمان سریع زخم ‌دهان موثر باشند.

در صورت داشتن زخم‌های دهانی پس از ارتودنسی، بهتر است به متخصص ارتودنسی خود مراجعه کنید؛ زیرا او ممکن است از موم ارتودنسی یا روکش‌های سیلیکونی برای رفع این مشکلات استفاده کند.

جمع بندی

زخم‌ دهان، اغلب انواعی از آسیب ‌های جزئی یا عفونت‌ های قارچی و ویروسی هستند که می‌ توانند تا حدی موجب درد و آزار باشند. در صورت وجود علائم شدید، تغییر در عادات غذایی و استفاده از درمان‌ های موضعی می‌ تواند به تسریع در بهبود این زخم ها کمک کند. در موارد خاصی که نیاز به درمان پزشکی است، رعایت دستورات پزشکی و مراقبت‌ های مناسب می ‌تواند به بهبود سریع ‌تر زخم دهان کمک کند.